Ta jedyna czynna obecnie w Bułgarii linia wąskotorowa. Położona jest malowniczo w Rodopach. Linię otwarto w 1922 roku. Prześwit torów wynosi 760 mm. Długość głównego odcinka linii z Septemvri do Dobriniszte wynosi aż 125 kilometrów. Podróż w jedną stronę trwa około pięciu i pół godziny. Jest to zapewne najdłuższa relacja pociągu wąskotorowego w Europie, zarówno pod względem kilometrów jak i czasu jazdy (jeśli nie bierzemy pod uwagę szwajcarskich linii o prześwicie 1000 mm). Górski charakter linii - strome podjazdy, ostre łuki - wymusza niewielką prędkość.
Jedyne odgałęzienie Varvara-Pazardzik (17 km) nie jest eksploatowane. Na kolei od kilku lat prowadzony jest wyłącznie ruch osobowy. Długie sznury wagonów towarowych stoją odstawione na większych stacjach. Na trasie znajduje się kilkadziesiąt budowli inżynieryjnych - liczne mosty, przepusty i tunele. Na długich odcinkach tor wije się ostrymi łukami.
Linia należy do Bułgarskich Kolei Państwowych (BDŻ). Bilet na pociąg wąskotorowy, także łączony z siecią kolei normalnotorowych w dowolnej relacji na terenie Bułgarii, można kupić na każdej stacji. linia jest także w internetowej wyszukiwarce BDŻ:
W pociągach jest bardzo duża frekwencja. Pasażerowie - przeważnie mieszkańcy - jadą do pracy, na targ a w dni nauki szkolnej - zapewne i dzieci dojeżdżają do szkoły. Wiele osób przewozi różnego rodzaju większy bagaż - jak pralki, lodówki, agregaty, części do silników. Wobec braku regularnego, alternatywnego transportu, przyszłość tej kolei raczej nie jest zagrożona. W trakcie mojego pobytu w lecie 2010 roku kursowały cztery pary pociągów na odcinku Semptemvri-Dobriniszte. Zimą 2013 w rozkładzie jazdy są trzy pary pociągów.
Typowych turystów jest bardzo mało - podczas mojej wyprawy była to tylko niewielka grupka bułgarskiej młodzieży z plecakami, która wysiadła po pół godzinie jazdy. Podróżni jednak mogą czuć się bezpiecznie. Nie wiem, czy tak jest w każdym pociągu, ale w moim przez całą drogę jechał pracownik bułgarskiej Służby Ochrony Kolei.
Typowy skład pociągu osobowego, to cztery wagony klasy 2 i wagon bagażowy. Część wagonów osobowych pochodzi ze zlikwidowanej już niestety linii Czerwen Brjag - Orjachowo. Pociąg, którym jechałem prowadziła lokomotywa spalinowa 77008-1.
Parowozy kursujące przed laty na tej kolei zostały zbudowane w polskim Fabloku w latach 1949/50. W fabryce oznaczono je typem 1E1h27t (SAR). Ten parowóz nazywano również Saranowo. Kilka z tych parowozów stoi odstawionych na stacji w Bansku, natomiast jeden, o numerze 609.76 jest utrzymywany w stanie czynnym. Prowadzi pociągi turystyczne, wynajmowane przez zorganizowane grupy.
Ta linia kolejowa nie posiada żadnej dedykowanej strony internetowej, trudno również o informacje na jej temat w przewodnikach turystycznych. O żaden folder informacyjny nawet nie warto pytać.
Będąc w Bułgarii z pewnością warto przejechać tą piekną i malowniczą linią kolejową. Cały czas towarzyszyć nam będą przepiękne krajobrazy i klimaty funkcjonującej linii wąskotorowej.
Piotr (sierpień 2010-grudzień 2013)
Typowy krajobraz na trasie z Septemvri do Dobriniszte - fot. Piotr, sierpień 2010
Typowy krajobraz na trasie z Septemvri do Dobriniszte - fot. Piotr, sierpień 2010
Varvara. Wagony towarowe odstawione na bocznicach. Kolej już nie prowadzi ruchu towarowego - fot. Piotr, sierpień 2010
Za oknami pociągu Bułgaria jakiej nie spotkamy w nadmorskich kurortach - fot. Piotr, sierpień 2010
Panoramy miast i miasteczek położonych u podnóża Rodopów - fot. Piotr, sierpień 2010
Tor momentami wije się ciasnymi łukami - fot. Piotr, sierpień 2010
Konduktor i pracownik Służby Ochrony Kolei, cały czas jadący pociągiem. Można było czuć się bezpiecznie - fot. Piotr, sierpień 2010
Krzyżowanie pociągów. Czekamy na pociąg jadący z Septemvri - fot. Piotr, sierpień 2010
Stacja Jokoruda. Wiele okazałych budynków stacyjnych zostało niedawno odnowionych - fot. Piotr, sierpień 2010
Kolej służy lokalnym mieszkańcom do transportu towarów - fot. Piotr, sierpień 2010
Większe stacje obsadzone są przez dyżurnych ruchu - fot. Piotr, sierpień 2010
Piękne krajobrazy towarzyszą nam przez całą podróż - fot. Piotr, siepień 2010
Parowozownia w Bansku - fot. Piotr - sierpień 2010
Bansko. Jeden z odstawionych parowozów - 504.76 - fot. Piotr, sierpień 2010
Bansko. Jeden z odstawionych parowozów - wyprodukowany w polskim Konstalu 613.76 - fot. Piotr, sierpień 2010
Większość stacji ma solidne perony - fot. Piotr - sierpień 2010
Jeden z licznych tuneli... - fot. Piotr - sierpień 2013
...i mostów. Na całej trasie jest kilkadziesiąt budowli inżynieryjnych - fot. Piotr - sierpień 2013
Kolejny tunel po pokonaniu ostrych łuków - fot. Piotr - sierpień 2013
I następny tunel... - fot. Piotr - sierpień 2013
Dobriniszte. Za chwilę ruszymy w drogę powrotną - fot. Piotr - sierpień 2013
Najbliższa impreza NZP
